Tất tần tật về 6 nhóm thuốc điều trị tăng huyết áp

Việc lựa chọn thuốc điều trị tăng huyết áp phù hợp không chỉ dựa vào mức huyết áp mà còn cần xem xét đến tình trạng sức khỏe tổng quát của từng bệnh nhân. Mỗi nhóm thuốc đều có cơ chế tác động khác nhau, cũng như lợi ích và rủi ro riêng. Bài viết này của Welson sẽ giới thiệu về sáu nhóm thuốc điều trị tăng huyết áp, giúp bạn có cái nhìn tổng quát về từng loại thuốc.

6 nhóm thuốc điều trị tăng huyết áp

Nhóm thuốc điều trị tăng huyết áp được chia thành sáu nhóm chính, mỗi nhóm có cơ chế và tác dụng riêng biệt, giúp giảm huyết áp hiệu quả. 

Nhóm lợi tiểu

Nhóm thuốc lợi tiểu là một trong những phương pháp điều trị cao huyết áp hiệu quả nhất. Cơ chế hoạt động chủ yếu của nhóm thuốc này là tăng cường đào thải nước và natri ra khỏi cơ thể thông qua thận. 

Việc này giúp làm giảm thể tích máu trong lòng mạch, từ đó hạ huyết áp. Một số loại thuốc lợi tiểu thường gặp bao gồm Hydrochlorothiazid, Furosemid, Spironolacton, Amilorid, Indapamid.

Dưới đây là bảng so sánh một số loại thuốc lợi tiểu thông dụng:

Tên thuốc	Cơ chế hoạt động	Tác dụng phụ
Hydrochlorothiazid	Ức chế tái hấp thu natri tại ống thận	Hạ kali huyết, chóng mặt
Furosemid	Tăng bài tiết natri và nước	Mất nước, rối loạn điện giải
Spironolacton	Đối kháng aldosterone	Một số vấn đề về hormone

Việc điều trị bằng nhóm thuốc lợi tiểu được chỉ định cho những bệnh nhân có huyết áp nhẹ, đồng thời có thể được kết hợp với các thuốc khác như chẹn beta hay ức chế men chuyển ACE khi tình trạng bệnh nặng hơn. 

Tuy nhiên, bệnh nhân cần được bác sĩ theo dõi thường xuyên để điều chỉnh liều lượng thuốc hợp lý và phát hiện kịp thời các tác dụng phụ. 

Tuy nhóm thuốc này thường dễ sử dụng, nhưng chúng có thể khiến một số người cảm thấy mệt mỏi do mất nước và điện giải. Do đó, bệnh nhân cần thận trọng khi uống nước và duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý.

Nhóm tác động lên hệ thần kinh trung ương

Nhóm thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương là một lựa chọn khác trong điều trị tăng huyết áp. 

Các thuốc trong nhóm này như Reserpin, Methyldopa, Clonidin hoạt động bằng cách kích thích một số tế bào thần kinh, làm giảm hoạt động của hệ thần kinh giao cảm. Kết quả là huyết áp giảm do sức cản của mạch máu giảm.

Dưới đây là bảng tổng hợp về nhóm thuốc này:

Tên thuốc	Cơ chế hoạt động	Tác dụng phụ
Reserpin	Ức chế tái hấp thu norepinephrine	Gây trầm cảm, mệt mỏi
Methyldopa	Tăng cường tiết prolactin	Hạ huyết áp tư thế, buồn ngủ
Clonidin	Ức chế thần kinh trung ương	Khô miệng, táo bón

Dù nhóm thuốc này có hiệu quả trong điều trị, nhưng hiện nay chúng ít được kê đơn hơn. Nguyên nhân chính là do nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm trầm cảm và hạ huyết áp đột ngột khi ngừng thuốc. 

Bệnh nhân cần thận trọng khi sử dụng các loại thuốc này và luôn tuân theo chỉ định của bác sĩ.

Nhóm thuốc chẹn beta

Ngoài nhóm thuốc lợi tiểu và nhóm tác động lên hệ thần kinh trung ương, nhóm thuốc chẹn beta cũng đóng vai trò quan trọng trong điều trị tăng huyết áp. 

Các thuốc như Propranolol, Atenolol, Metoprolol, Nadolol hoạt động bằng cách ức chế các thụ thể beta giao cảm tại tim và mạch ngoại vi. Nhờ đó, chúng góp phần làm giảm nhịp tim và huyết áp.

Trong bảng dưới đây là thông tin khái quát về một số thuốc chẹn beta thông dụng:

Tên thuốc	Công dụng chính	Tác dụng phụ
Propranolol	Điều trị huyết áp và lo âu	Tay chân lạnh, mệt mỏi
Atenolol	Giảm huyết áp, phòng ngừa đau ngực	Gây mệt mỏi, trầm cảm
Metoprolol	Hạ huyết áp, cải thiện chức năng tim	Các vấn đề hô hấp

Nhóm thuốc này thường được chỉ định cho những bệnh nhân có kèm theo các triệu chứng như đau thắt ngực hoặc đau nửa đầu. 

Mặc dù mang lại hiệu quả cao trong việc giảm huyết áp và nhịp tim, bệnh nhân cần lưu ý một số tác dụng phụ như tay chân lạnh, mệt mỏi, có thể trầm cảm. Việc theo dõi cẩn thận là điều cần thiết để tránh các biến chứng từ việc sử dụng thuốc này.

Nhóm đối kháng canxi

Nhóm đối kháng canxi, hay còn gọi là calcium channel blockers, bao gồm hai phân nhóm chính là Dihydropyridine và Nondihydropyridine.

Các loại thuốc thuộc nhóm này như Amlodipin, Felodipin, Nifedipin giúp giãn mạch và giảm sức cản mạch ngoại vi, từ đó hạ huyết áp hiệu quả. Trong khi đó, các thuốc như Verapamil và Diltiazem không chỉ giảm huyết áp mà còn làm giảm nhịp tim.

Dưới đây là một bảng so sánh giữa hai phân nhóm:

Phân nhóm	Tên thuốc	Tác dụng chính	Tác dụng phụ
Dihydropyridine	Amlodipin	Giảm sức cản mạch ngoại vi	Phù ngoại biên
Nondihydropyridine	Verapamil	Giảm nhịp tim	Táo bón, chóng mặt

Sử dụng nhóm thuốc đối kháng canxi thường an toàn và hiệu quả cho những bệnh nhân cao huyết áp, đặc biệt là những người cao tuổi hoặc có tình trạng đau thắt ngực. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn cần lưu ý về tác dụng phụ và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Nhóm thuốc ức chế men chuyển ACE

Nhóm thuốc ức chế men chuyển ACE (Angiotensin-Converting Enzyme inhibitors) như Captopril, Enalapril, Lisinopril và Ramipril đã được xác định là có hiệu quả cao trong việc điều trị tăng huyết áp. 

Nhóm thuốc này giúp giảm nồng độ angiotensin II – một chất gây co thắt mạch mạnh – từ đó giãn mạch và làm giảm huyết áp.

Dưới đây là bảng tổng hợp một số thuốc ức chế men chuyển ACE và tác dụng phụ của chúng:

Tên thuốc	Công dụng chính	Tác dụng phụ
Captopril	Hạ huyết áp	Ho khan, tăng kali huyết
Enalapril	Bảo vệ thận	Chóng mặt, phát ban
Lisinopril	Giảm huyết áp và bảo vệ tim	Mất ngủ, hạ huyết áp tư thế

Nhóm thuốc này không chỉ hạ huyết áp hiệu quả mà còn bảo vệ thận, điều này rất quan trọng đối với bệnh nhân mắc tiểu đường hoặc có tiền sử bệnh thận. Tuy nhiên, bệnh nhân cần cảnh giác với tác dụng phụ như ho khan, điều mà có thể gây khó chịu cho nhiều người.

Nhóm thuốc đối kháng Angiotensin II

Cuối cùng, nhóm thuốc đối kháng Angiotensin II (Angiotensin II Receptor Blockers – ARBs) như Losartan, Irbesartan, Candesartan, Valsartan thường được sử dụng cho những bệnh nhân tăng huyết áp. Chúng hoạt động bằng cách ngăn chặn tác động của angiotensin II, giúp giãn mạch và hạ huyết áp.

Dưới đây là bảng so sánh giữa một vài thuốc thuộc nhóm này:

Tên thuốc	Công dụng chính	Tình trạng không mong muốn
Losartan	Giảm huyết áp, bảo vệ thận	Không gây ho khan như ACE
Irbesartan	Giảm huyết áp và cải thiện chức năng thận	Tăng kali huyết, chóng mặt
Candesartan	Giảm huyết áp hiệu quả	Đau đầu, chóng mặt

Nhóm thuốc này mang lại nhiều lợi ích với tác dụng phụ ít hơn so với nhóm ức chế men chuyển ACE. 

Với khả năng giãn mạch mạnh mẽ và tính an toàn cao, đây là lựa chọn lý tưởng cho nhiều bệnh nhân cao huyết áp, đặc biệt những người có nguy cơ mắc bệnh thận hoặc tiểu đường.

Một số thuốc khác

Ngoài bốn nhóm thuốc trên, còn có một số loại thuốc khác có thể được sử dụng trong điều trị tăng huyết áp. 

Chẳng hạn như thuốc chẹn alpha – một nhóm thuốc giúp làm giãn mạch và giảm huyết áp thông qua việc ức chế các thụ thể alpha-adrenergic. Các loại thuốc này bao gồm Prazosin, Doxazosin, Terazosin.

Các thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ như chóng mặt, hạ huyết áp, phù ngoại biên. Bên cạnh đó, việc sử dụng các thuốc khác như Baclofen – một loại thuốc giãn cơ cũng có tác dụng làm giảm huyết áp thông qua tác động lên hệ thần kinh trung ương.

Dưới đây là bảng tóm tắt một số thuốc khác:

Tên thuốc	Chức năng chính	Tác dụng phụ
Prazosin	Giảm huyết áp hiệu quả	Chóng mặt, táo bón
Doxazosin	Hỗ trợ điều trị triệu chứng tăng huyết áp	Hạ huyết áp tư thế, phù ngoại biên
Baclofen	Giãn cơ, hạ huyết áp	Buồn ngủ, chóng mặt

Việc phối hợp giữa các nhóm thuốc khác nhau cần phải được thực hiện cẩn thận và dưới sự giám sát của bác sĩ để tránh hiện tượng tương tác thuốc không mong muốn và tác dụng phụ nghiêm trọng.

Những lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp

Khi điều trị tăng huyết áp, việc sử dụng thuốc phù hợp là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả điều trị.

Những điều này không chỉ giúp cải thiện tình trạng sức khoẻ của bệnh nhân, mà còn giảm nguy cơ phát sinh các biến chứng nghiêm trọng từ bệnh tăng huyết áp.

Thời điểm uống thuốc

Cách uống thuốc điều trị tăng huyết áp không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị mà còn liên quan đến sức khoẻ tổng quát của bệnh nhân. Theo các chuyên gia, việc chọn thời điểm uống thuốc là yếu tố quan trọng giúp tối ưu hóa tác dụng của thuốc. 

Việc uống thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày sẽ giúp duy trì nồng độ thuốc trong cơ thể ổn định, từ đó đảm bảo hiệu quả điều trị tốt nhất.

Nên uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý ngừng hay thay đổi liều lượng. Dưới đây là một số lưu ý khi uống thuốc điều trị tăng huyết áp:

• Uống vào buổi sáng: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc uống thuốc vào buổi sáng có thể giúp kiểm soát huyết áp hiệu quả hơn. Huyết áp thường cao hơn vào buổi sáng, do đó thuốc sẽ giúp giảm áp lực cho tim và mạch máu trong thời điểm này.
• Uống cùng thức ăn: Một số thuốc cần được uống cùng thức ăn để tăng khả năng hấp thụ và giảm các tác dụng phụ. Ngược lại, một số thuốc khác có thể tác động mạnh hơn khi uống khi bụng đói.
• Không uống rượu bia: Rượu bia có thể gây ra tương tác với thuốc điều trị tăng huyết áp, làm giảm hiệu quả điều trị hoặc gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.

Việc tìm hiểu kỹ về thời điểm uống thuốc sẽ giúp bệnh nhân nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu nguy cơ xuất hiện tác dụng phụ. Bệnh nhân nên trao đổi với bác sĩ để có được thời gian uống thuốc phù hợp nhất cho bản thân.

Thuốc điều trị cao huyết áp được chỉ định khi nào?

Thuốc điều trị cao huyết áp thường được chỉ định trong các tình huống sau:

• Huyết áp trên 140/90 mmHg: Khi huyết áp nằm trong khoảng này, bệnh nhân sẽ cần điều trị để tránh nguy cơ phát sinh các biến chứng như bệnh tim mạch hay đột quỵ.
• Bệnh sử sức khoẻ: Những bệnh nhân có tiền sử mắc các bệnh lý như bệnh tiểu đường, bệnh thận, hay bệnh động mạch vành sẽ được chỉ định thuốc ngay cả khi huyết áp chưa cao.
• Những trường hợp khẩn cấp: Trong các tình huống tăng huyết áp đột ngột, cần có thuốc điều trị ngay để ổn định tình trạng huyết áp kịp thời.

Việc chỉ định thuốc cần phải được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa, dựa trên tình trạng sức khoẻ và kết quả thăm khám của bệnh nhân. Nguyên tắc là muốn tránh tình trạng sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng liên quan đến huyết áp cao.

Chống chỉ định

Việc sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp cũng cần phải cân nhắc các chống chỉ định để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân. Một số trường hợp không nên sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp bao gồm:

• Phụ nữ mang thai: Một số loại thuốc như ace-inhibitors và angiotensin receptor blockers không được khuyến cáo cho phụ nữ mang thai do nguy cơ gây tổn thương cho thai nhi.
• Bệnh nhân mắc bệnh hen suyễn nặng: Các thuốc chẹn beta có thể làm tắc nghẽn đường hô hấp, vì vậy những người có tiền sử hen suyễn nên thận trọng khi sử dụng.
• Bệnh nhân có tiền sử bệnh tim mạch nặng: Một số thuốc có thể gây ra tình trạng giảm nhịp tim nghiêm trọng, không phù hợp cho những người đã mắc các bệnh lý về tim.
• Người có dị ứng với thuốc: Những người đã từng phản ứng với các thành phần có trong thuốc điều trị tăng huyết áp cũng cần ngừng sử dụng ngay lập tức.

Bệnh nhân cần tham khảo kỹ lưỡng ý kiến bác sĩ trước khi quyết định sử dụng thuốc điều trị để đảm bảo an toàn cho sức khoẻ bản thân.

Cách điều trị huyết áp cao tại nhà 

Ngoài việc sử dụng thuốc, thay đổi lối sống cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong kiểm soát huyết áp tại nhà. Một lối sống lành mạnh không chỉ giúp nâng cao hiệu quả điều trị mà còn bảo vệ sức khoẻ tổng thể của mỗi người. 

Dưới đây là một số điểm nổi bật trong việc thay đổi lối sống để phòng ngừa và điều trị huyết áp cao:

Bổ sung thực phẩm chăm sóc sức khỏe – Welson Cordyceps Gold

Với các thành phần thảo dược từ thiên nhiên như hồng sâm Hàn Quốc 6 năm tuổi và đông trùng hạ thảo, sản phẩm của nhà Welson đem đến nhiều giá trị dinh dưỡng tốt cho sức khỏe, giúp hỗ trợ tăng sức đề kháng, cải thiện chức năng não, tăng cường trí nhớ và an thần.

Bên cạnh đó, Welson Cordyceps Gold sử dụng đường ăn kiêng, phù hợp cho những ai cho những ai muốn điều hòa huyết áp và đang ăn kiêng.

Trước khi sử dụng bạn nên nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước và nhà sản xuất để tránh các tác dụng phụ có thể xảy ra.

Chế độ ăn uống cân bằng

Chế độ ăn DASH là chế độ ăn được khuyến cáo hàng đầu cho người bệnh huyết áp cao. Chế độ ăn này giàu trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các sản phẩm từ sữa ít béo, thịt gia cầm, cá và hạn chế muối, chất béo bão hòa và cholesterol.

Ngoài ra, bạn cũng nên bổ sung các loại thực phẩm giàu kali như chuối, khoai tây, các loại hạt, và các loại thực phẩm giàu canxi như sữa, sữa chua.

Tập luyện thường xuyên

Vận động không chỉ giúp giảm huyết áp mà còn cải thiện sức khoẻ tổng quát. Bận nên tập thể dục từ 30 đến 60 phút mỗi ngày, ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc yoga.

Giảm căng thẳng

Các phương pháp quản lý stress như thiền, yoga hay hít thở sâu sẽ giúp giảm áp lực tâm lý và huyết áp hiệu quả.

Hạn chế rượu và thuốc lá

Cùng với việc ngăn chặn rượu và thuốc lá, bệnh nhân cũng nên kiểm soát cân nặng để hỗ trợ điều trị thấp huyết áp.

Việc kết hợp giữa thuốc điều trị và lối sống lành mạnh sẽ giúp bệnh nhân kiểm soát huyết áp tốt hơn, đồng thời giảm thiểu nguy cơ các biến chứng mãn tính.

Các câu hỏi thường gặp về thuốc hạ tăng huyết áp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp kèm theo giải đáp cho những vấn đề liên quan đến thuốc hạ tăng huyết áp mà bạn có thể tham khảo:

Thuốc điều trị tăng huyết áp có phải uống suốt đời không?

Việc điều trị tăng huyết áp thường cần phải tiến hành liên tục, nhất là khi huyết áp không đạt được mức an toàn sau khi thay đổi lối sống và chế độ ăn uống. Bệnh nhân cao huyết áp nên thảo luận với bác sĩ của mình về liệu pháp điều trị phù hợp.

Uống thuốc điều trị tăng huyết áp mà không hiệu quả phải làm sao?

Nếu người bệnh uống thuốc mà không thấy hiệu quả, điều đầu tiên cần làm là thông báo cho bác sĩ để xem xét lại liều lượng hoặc xem có cần thay đổi thuốc hay không.

Tôi có cần thay đổi thuốc không nếu huyết áp vẫn cao?

Khi huyết áp không giảm mặc dù đã sử dụng thuốc đúng cách, bác sĩ có thể cần điều chỉnh liệu pháp điều trị, bao gồm thay đổi thuốc hoặc phối hợp sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau để đạt hiệu quả tốt hơn.

Có cần khám định kỳ khi điều trị tăng huyết áp không?

Việc theo dõi huyết áp định kỳ là rất cần thiết để kiểm tra tư vấn về tiến trình điều trị và sự hiệu quả của các loại thuốc đang sử dụng. Bác sĩ sẽ giúp điều chỉnh liều lượng và loại thuốc nếu cần thiết.

Thuốc điều trị tăng huyết áp có tác dụng phụ không?

Có, thuốc điều trị tăng huyết áp có thể gây ra nhiều tác dụng phụ khác nhau. Tuy nhiên, các tác dụng phụ này thường nhẹ và giảm theo thời gian. Bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ nếu gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào.

Việc điều trị tăng huyết áp là một quá trình không chỉ yêu cầu sự kiên nhẫn mà còn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa bệnh nhân và bác sĩ. Ngày nay, với sự phát triển của y học, có rất nhiều loại thuốc hiệu quả giúp kiểm soát huyết áp. Điều quan trọng là bệnh nhân cần nhận thức rõ về các thuốc này, từ cơ chế hoạt động đến tác dụng phụ để cùng bác sĩ lựa chọn được phương pháp điều trị phù hợp nhất.

THÔNG TIN LIÊN HỆ PROFA VIỆT NAM:

• Địa chỉ: Số 163, đường Trần Huy Liệu, Phường 8, Quận Phú Nhuận, Tp. Hồ Chí Minh
• Email: welsonhanquoc@gmail.com
• Facebook: Welson Hàn Quốc
• Hotline: 0938 114 402

Nguồn tham khảo bài viết:

• 2024. Types of Blood Pressure Medications | American Heart Association. https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/changes-you-can-make-to-manage-high-blood-pressure/types-of-blood-pressure-medications.
• 2024. Types of Blood Pressure Medications | American Heart Association. https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/changes-you-can-make-to-manage-high-blood-pressure/types-of-blood-pressure-medications.
• 2024. High blood pressure (hypertension) – Diagnosis & treatment – Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/diagnosis-treatment/drc-20373417.
• 2024. High Blood Pressure (Hypertension) Treatments: Lifestyle Changes, Medications. https://www.webmd.com/hypertension-high-blood-pressure/hypertension-treatment-overview.
• 2024. High Blood Pressure – Treatment | NHLBI, NIH. https://www.nhlbi.nih.gov/health/high-blood-pressure/treatment. 

XEM THÊM BÀI VIẾT KHÁC:

• Các loại thuốc giảm mỡ máu tốt nhất hiện nay bạn nên biết
• 6 cách giảm cholesterol tại nhà đơn giản và hiệu quả
• 10+ loại thực phẩm tăng sức đề kháng hiệu quả bạn nên biết
• Tác dụng của nhân sâm với phụ nữ
• Người tiểu đường có dùng được sâm không? Tại sao?
• Uống sâm có nóng không?
• Tăng huyết áp ở người trẻ tuổi: Nguyên nhân và cách điều trị