Nâng cao đề kháng
Rối Loạn Giấc Ngủ: Nguyên Nhân, Biểu Hiện và Cách Cải Thiện Hiệu Quả
Giấc ngủ là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu giúp cơ thể phục hồi và duy trì sức khỏe tinh thần lẫn thể chất. Tuy nhiên, ngày càng nhiều người đang phải đối mặt với tình trạng rối loạn giấc ngủ, khiến chất lượng sống giảm sút rõ rệt. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có đến hơn 30% người trưởng thành từng trải qua ít nhất một dạng rối loạn giấc ngủ trong đời. Vậy rối loạn giấc ngủ là gì, có những dạng nào, biểu hiện ra sao và làm sao để cải thiện? Bài viết dưới đây của Welson sẽ giúp bạn hiểu rõ về tình trạng này và tìm ra hướng khắc phục hiệu quả.
Rối Loạn Giấc Ngủ Là Gì?
Rối loạn giấc ngủ (sleep disorders) là thuật ngữ chỉ một nhóm các vấn đề ảnh hưởng đến khả năng đi vào giấc ngủ, duy trì giấc ngủ hoặc chất lượng giấc ngủ tổng thể. Không chỉ đơn thuần là mất ngủ, rối loạn giấc ngủ bao gồm nhiều loại tình trạng khác nhau, từ ngủ quá nhiều, ngủ không sâu giấc, đến thức dậy nhiều lần trong đêm, thậm chí là hành vi bất thường trong khi ngủ.
Nếu tình trạng này kéo dài hoặc xảy ra thường xuyên, nó không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất học tập, làm việc mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như béo phì, tiểu đường, trầm cảm và bệnh tim mạch.
Các Dạng Rối Loạn Giấc Ngủ Phổ Biến
Mất ngủ (Insomnia)
Là dạng phổ biến nhất, mất ngủ khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ hoặc thức dậy giữa đêm và không thể ngủ lại. Có thể do căng thẳng, lo âu, thay đổi môi trường sống hoặc bệnh lý nền.
Triệu chứng điển hình:
- Mất ngủ ít nhất 3 đêm/tuần trong 1 tháng trở lên
- Ngủ không sâu, thức dậy mệt mỏi
- Khó tập trung, hay cáu gắt, giảm hiệu suất làm việc
Ngủ rũ (Narcolepsy)
Là chứng ngủ không kiểm soát, người mắc có thể buồn ngủ và ngủ gật bất cứ lúc nào trong ngày, kể cả khi đang nói chuyện hoặc làm việc.
Dấu hiệu nhận biết:
- Cơn buồn ngủ kéo đến đột ngột
- Mất trương lực cơ thoáng qua (cataplexy)
- Tê liệt khi vừa ngủ hoặc thức dậy
Ngưng thở khi ngủ (Sleep apnea)
Đặc trưng bởi việc hô hấp bị gián đoạn nhiều lần trong lúc ngủ, thường do tắc nghẽn đường thở. Rất phổ biến ở người thừa cân, béo phì.
Biểu hiện thường gặp:
- Ngáy to, thở khò khè khi ngủ
- Thức dậy cảm thấy nghẹt thở
- Buồn ngủ, mệt mỏi vào ban ngày
Rối loạn nhịp sinh học (Circadian rhythm disorders)
Do đồng hồ sinh học bị rối loạn — ví dụ như người làm ca đêm, làm việc lệch múi giờ thường xuyên (jet lag), khiến giờ ngủ – thức bị đảo lộn.
Nguyên Nhân Gây Rối Loạn Giấc Ngủ
Nguyên nhân sinh lý
Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến rối loạn giấc ngủ là do yếu tố sinh lý, đặc biệt ở người cao tuổi. Quá trình lão hóa tự nhiên khiến đồng hồ sinh học của cơ thể bị rút ngắn, làm cho người lớn tuổi thường ngủ sớm, dậy sớm và ngủ không sâu giấc.
Bên cạnh đó, các bệnh lý nền như trầm cảm, rối loạn lo âu, viêm khớp, hen suyễn, hay bệnh tim mạch cũng gây ra nhiều cản trở cho việc đi vào giấc ngủ hoặc duy trì giấc ngủ liền mạch. Ngoài ra, mất cân bằng hormone – đặc biệt là melatonin (hormone điều chỉnh chu kỳ ngủ – thức) và cortisol (hormone căng thẳng) – cũng là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
Nguyên nhân tâm lý
Yếu tố tâm lý là nguyên nhân ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại. Căng thẳng, lo âu kéo dài, đặc biệt khi liên quan đến công việc, học tập hoặc các mối quan hệ cá nhân, dễ dẫn đến tình trạng mất ngủ hoặc ngủ không sâu.
Trong nhiều trường hợp, các chấn động tâm lý lớn như mất người thân, tai nạn, sang chấn tâm lý có thể gây rối loạn lo âu lan tỏa, dẫn đến hiện tượng khó ngủ kéo dài. Khi những vấn đề tâm lý này không được giải quyết sớm, chúng sẽ tác động tiêu cực đến hệ thần kinh, gây ra vòng xoáy mất ngủ – mệt mỏi – lo âu.
Lối sống và thói quen
Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học cũng là nguyên nhân chủ yếu gây rối loạn giấc ngủ. Việc sử dụng điện thoại, máy tính hoặc các thiết bị điện tử vào buổi tối làm tăng ánh sáng xanh – yếu tố ức chế sản xuất melatonin – khiến não bộ không nhận được tín hiệu đã đến giờ ngủ.
Thêm vào đó, thói quen uống cà phê, rượu hoặc hút thuốc gần giờ đi ngủ cũng kích thích hệ thần kinh, gây khó ngủ hoặc làm giấc ngủ bị chập chờn. Ngoài ra, việc ngủ không đúng giờ, thay đổi giờ giấc thất thường (như ngủ muộn vào cuối tuần, làm ca đêm, hoặc bị lệch múi giờ khi du lịch) làm rối loạn nhịp sinh học, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ lâu dài.
Xem thêm: Nước Đông Trùng Hạ Thảo Welson – Chất Lượng Tạo Nên Giá Trị
Cách Cải Thiện Rối Loạn Giấc Ngủ Hiệu Quả
Nếu bạn thường xuyên gặp vấn đề với giấc ngủ, đừng chủ quan. Việc điều chỉnh lối sống và áp dụng những phương pháp khoa học có thể giúp cải thiện tình trạng rối loạn giấc ngủ một cách an toàn và hiệu quả. Dưới đây là những gợi ý thiết thực được các chuyên gia khuyến nghị.
Điều chỉnh thói quen ngủ
Một trong những bước quan trọng nhất là xây dựng và duy trì một lịch trình ngủ – thức ổn định, kể cả vào cuối tuần. Việc đi ngủ và thức dậy vào cùng một khung giờ mỗi ngày sẽ giúp cơ thể thiết lập lại nhịp sinh học.
Ngoài ra, nên hạn chế ngủ trưa quá lâu, đặc biệt là sau 15h chiều, để tránh ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm. Hãy tạo môi trường ngủ lý tưởng bằng cách đảm bảo phòng ngủ tối, yên tĩnh và có nhiệt độ dễ chịu. Nếu cần, bạn có thể dùng rèm cản sáng, máy tạo tiếng trắng (white noise) hoặc máy lọc không khí để hỗ trợ.
Giảm căng thẳng trước khi ngủ
Căng thẳng tinh thần là “kẻ thù” của giấc ngủ. Vì vậy, việc giải tỏa áp lực trước giờ ngủ là vô cùng quan trọng. Bạn có thể lựa chọn thiền định, tập yoga nhẹ nhàng hoặc đọc sách thay vì sử dụng điện thoại hoặc xem tivi trước khi lên giường.
Một số người thấy hữu ích khi tắm nước ấm khoảng 30 phút trước khi ngủ, giúp cơ thể thư giãn và dễ dàng đi vào giấc ngủ sâu hơn. Ngoài ra, nghe nhạc nhẹ, âm thanh thiên nhiên hoặc các bản nhạc sóng não alpha cũng là biện pháp giúp não bộ được thư giãn, chuẩn bị cho giấc ngủ tự nhiên.
Hạn chế các chất kích thích
Chế độ ăn uống ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giấc ngủ. Hãy tránh dùng cà phê, trà đen, nước tăng lực hoặc chocolate sau 14h vì các loại này chứa caffeine – chất kích thích thần kinh trung ương, có thể gây khó ngủ.Đồng thời, không nên hút thuốc hoặc uống rượu vào buổi tối, vì nicotine và cồn đều có thể khiến bạn thức giấc giữa đêm hoặc ngủ chập chờn. Một lưu ý quan trọng khác là hãy hạn chế ăn quá no hoặc ăn đồ cay nóng trước khi ngủ, vì hệ tiêu hóa phải hoạt động mạnh vào ban đêm sẽ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
Sử dụng liệu pháp hỗ trợ khi cần thiết
Nếu các biện pháp tự nhiên không mang lại hiệu quả rõ rệt, bạn có thể cân nhắc sử dụng các liệu pháp hỗ trợ. Một số thảo dược an thần nhẹ như lạc tiên, tâm sen, long nhãn,… đã được chứng minh có tác dụng giúp thư giãn thần kinh và hỗ trợ ngủ ngon, đặc biệt phù hợp với người lớn tuổi. Trong trường hợp rối loạn giấc ngủ kéo dài, nghiêm trọng hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, hãy thăm khám chuyên khoa thần kinh hoặc chuyên gia giấc ngủ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Rối loạn giấc ngủ không chỉ khiến bạn mệt mỏi, mà còn là dấu hiệu cảnh báo những rối loạn sức khỏe nghiêm trọng hơn. Việc nhận diện sớm, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp khắc phục sẽ giúp bạn cải thiện chất lượng sống, phục hồi năng lượng và tinh thần mỗi ngày. Hãy lắng nghe cơ thể và ưu tiên giấc ngủ – liều “thuốc bổ” tự nhiên nhưng vô cùng hiệu quả. Đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo của Welson để không bỏ lỡ những thông tin hữu ích!
THÔNG TIN LIÊN HỆ PROFA VIỆT NAM:
Địa chỉ: Số 163, đường Trần Huy Liệu, Phường 8, Quận Phú Nhuận, Tp. Hồ Chí Minh
Email: welsonhanquoc@gmail.com
Facebook: Welson Hàn Quốc
Hotline: 0938.114.402
Nguồn tham khảo bài viết:
XEM THÊM BÀI VIẾT KHÁC:
Sản phẩm liên quan
